Mental Sağlık Danışmanlığı: Hayatınızı Dönüştüren Rehberlİk

Daha güçlü bir zihin, daha anlamlı bir yaşam! Mental sağlık danışmanlığı ile psikolojik dayanıklılığını keşfet. Değişime hazır mısın?

Günümüzün hızlı tempolu ve belirsizliklerle dolu dünyasında stres, kaygı ve duygusal dalgalanmalar neredeyse kaçınılmaz hale geldi. Hepimiz zaman zaman kendimizi sıkışmış, yönsüz ya da tükenmiş hissedebiliyoruz. Peki, böyle anlarda ne yapıyoruz?

Çoğumuz ya bu duygularla tek başımıza mücadele etmeye çalışıyoruz ya da kısa vadeli çözümlerle yüzeyde kalıyoruz. Ancak, uzun vadeli bir değişim istiyorsak, önce kendimizi daha iyi tanımamız, zor duygularımızla farklı bir ilişki kurmayı öğrenmemiz ve hayatımıza bilinçli bir yön vermemiz gerekiyor.

Böyle anlarda mental sağlık danışmanlığı yol göstericiniz olabilir. Mental sağlık danışmanlığı; kişinin içindeki potansiyeli keşfetmesine, psikolojik dayanıklılığını güçlendirmesine ve yaşamdan daha fazla doyum almasına destek olur. Bu süreç, bireylerin günlük yaşamda karşılaştıkları zorluklarla daha iyi baş etmelerini sağlar ve genel iyi oluşlarını artırır.

📌Bu yazıda, mental sağlık danışmanlığının nasıl işlediğini, kimler için faydalı olabileceğini ve hayatına nasıl katkı sağlayabileceğini birlikte keşfedeceğiz:

• Mental sağlık danışmanlığı nedir?

• Kimler için uygundur?

• Geleneksel yaklaşımlardan nasıl farklılaşır?

• Bu süreçte hangi bilimsel yöntemler kullanılır?

• Danışmanlık süreci size nasıl fayda sağlar?

  
  

  👉 Eğer psikolojik esnekliğinizi güçlendirmek, stres ve kaygıyı daha sağlıklı yönetmek ve kendinizi daha yakından tanımak istiyorsanız, okumaya devam edin!

Mental Sağlıkta Yeni Bir Yaklaşım: Süreç Odaklı ve Kişiselleştirilmiş Danışmanlık

Hollanda’daki yüksek lisans eğitimim sonrasında, Türkiye’de klinik müdahaleye ihtiyaç duymayan ancak psikolojik esenliğini ve yaşam doyumunu artırmak isteyen bireyler için gelişim odaklı ve bilimsel temellere dayanan danışmanlık hizmetlerinde önemli bir eksiklik olduğunu fark ettim. Çoğu psikolojik destek, ya klinik psikoloji çerçevesinde sunuluyor ya da bilimsel temelden uzak koçluk yaklaşımlarıyla uygulanıyordu. Oysa psikolojik rahatsızlığı olmayan kişiler de psikolojik esnekliklerini geliştirmeye, duygularıyla daha sağlıklı bir ilişki kurmaya ve hayatlarını daha tatmin edici bir şekilde yönlendirmeye ihtiyaç duyar. Bu nedenle mental sağlık hizmetlerinin odak noktası, bireyin içsel kaynaklarını, güçlü yönlerini keşfetmesine ve psikolojik dayanıklılık kazanmasına yardımcı olmaktır.

Bu noktada, süreç odaklı bir yaklaşıma değinmek isterim. Mental sağlık danışmanlığı, yalnızca bir hedefe ulaşmak için değil, bireyin kendini keşfetme ve psikolojik gelişim sürecini desteklemek için vardır. Böylece danışan, kazandığı farkındalığı ve becerileri hayatının her alanına entegre ederek sürdürülebilir bir değişim yaratabilir.

Benim sahada da sıkça gözlemlediğim gibi, son yıllarda yapılan araştırmalar da bu görüşü destekliyor. Standart reçeteler yerine, bireyin ihtiyaçlarına göre şekillendirilmiş, kişiselleştirilmiş yaklaşımlar çok daha kalıcı sonuçlar ortaya koyuyor (Nye, Delgadillo & Barkham, 2023).

Örnek Bir Vaka: Kaygıdan Esnekliğe Yolculuk

Ayşe, kendini sık sık “yetersiz ve kaygılı” hissettiği için danışmanlığa başvurur. İlk olarak aklındaki tek soru şudur: “Kaygımdan nasıl kurtulurum?”

Fakat süreç ilerledikçe, asıl ihtiyacının kaygıyı tamamen yok etmek değil, onunla daha esnek bir ilişki kurmayı öğrenmek olduğunu fark eder. Zamanla, zorlayıcı duygular hissettiğinde  kendine yüklenmek yerine, onlara alan açmayı ve yine de hayatını değerleri doğrultusunda sürdürmeyi keşfeder. Kendine karşı daha şefkatli olmayı öğrendikçe, bu yaklaşımın sadece kaygısıyla baş etmesine değil, diğer alanlarda da ona fayda sağladığını görür. Mesela, iş yerinde kendini daha rahat ifade etmeye başlar ve hoşuna gitmeyen durumlarda daha kararlı tutum sergilemeyi öğrenir.

Anlayacağınız, Ayşe için bu süreç, sadece kaygıdan kurtulmak değil; hayatla, kendisiyle ve duygularıyla yeni bir ilişki kurma yolculuğuna dönüşür.

Kendinize Sorun 📌

Danışmanlık sürecine başlamadan önce, kendi zihinsel ve duygusal durumunuzu anlamak için aşağıdaki soruları kendinize sorabilirsiniz:

1. Hayatımda beni en çok strese sokan durum hangisi?

2. Bu stresle başa çıkarken kendime nasıl davranıyorum? Eleştirel mi, şefkatli mi?

3. “Önemli değerlerim neler?” sorusuna net yanıt verebiliyor muyum?

4. Uzun vadede nasıl bir insan olmak, nasıl bir hayat yaşamak istiyorum?

Bu sorular üzerine düşünmek, kendiniz ve ihtiyaçlarınız hakkında farkındalık kazanmanız için iyi bir başlangıç olabilir. Peki, mental sağlık danışmanlığının geleneksel yaklaşımlardan farkı nedir?

Süreç Odaklı Mental Sağlık Danışmanlığı Geleneksel Yaklaşımlardan Nasıl Ayrışır?

1. Değişim Süreçlerine Odaklanır

Hepimizin hayatında bazen olumsuz bir döngü kendini tekrar eder:

• Yoğun iş temposu,

• Öğün atlama ve enerjisizlik,

• Sosyal etkileşimden kaçınma,

• Yalnızlık ve motivasyon kaybı…

Bu döngü birbirini besler ve bir süre sonra çıkmaz gibi görünür. Klasik yaklaşımlar çoğunlukla “motivasyon kaybı” gibi görünen sonuca odaklanır. Süreç odaklı danışmanlık ise o motivasyon kaybına yol açan ve döngüyü sürdüren süreçleri birlikte inceler. Yani amaç, yalnızca semptomu hafifletmek değil, döngüyü kırarak kalıcı bir değişim yaratmaktır.

Bu yaklaşımda:

• Danışanın yaşam bağlamı dikkate alınır.

• Bireyin güçlü yönlerinden destek alınır.

• Kişi, kendini besleyen bu olumsuz döngüleri fark etmeye ve kırmaya teşvik edilir.

2. Kişiselleştirilmiş Yaklaşım

Bir kişi, belirli durumlarda kendini sürekli eleştiriyorsa, geleneksel yaklaşımlar çoğunlukla negatif düşünceleri değiştirmeye odaklanır. Süreç odaklı model ise daha derin bir yol izler:

• “Bu kendini eleştirme eğilimini tetikleyen koşullar neler?”

• “Hangi sosyal ve çevresel faktörler bu döngüyü devam ettiriyor?”

• “Bireyin güçlü yönleri ve değerleri, bu süreci dönüştürmesine nasıl yardımcı olabilir?”

Peki, Mental Sağlık Danışmanlığı Nedir ve Kimler İçin Uygundur?

Mental sağlık danışmanlığı, bireylerin psikolojik dayanıklılık kazanmasına, stresle sağlıklı bir ilişki kurmasına ve içsel kaynaklarını keşfetmesine yardımcı olan, bilimsel temelli bir rehberlik sürecidir. Bu süreç, yalnızca zorlayıcı duyguları yönetmek değil; kişinin kendini daha iyi tanımasını, hayatına bilinçli bir yön vermesini ve uzun vadeli psikolojik esneklik kazanmasını destekler. Bu nedenle, mental sağlık danışmanlığı, klinik tedavi süreci değildir.Tanı veya ilaç müdahalesi gerektiren psikolojik rahatsızlıkların yönetimiyle ilgilenmez.

📌Bu süreçten kimler faydalanabilir?

• Yoğun stres ve kaygı hissedenler: İş hayatının baskısı, gelecek kaygısı veya günlük sorumlulukların ağırlığı bunaltıcı olabilir. Mental sağlık danışmanlığı, bu tür stres faktörleriyle başa çıkmak için daha sağlıklı stratejiler geliştirmenize yardımcı olur.

• İlişkilerde zorlananlar: Romantik ilişkiler, arkadaşlıklar veya aile bağları zaman zaman karmaşık hale gelebilir. Duygularını daha iyi anlamak, sağlıklı sınırlar koymak ve etkili iletişim becerileri kazanmak, ilişkilerinde daha tatmin edici bir denge kurmanızı sağlar.

• İletişim ve çatışma yönetiminde zorlananlar: İş yerinde veya özel yaşamda anlaşmazlıklar kaçınılmazdır. Ancak, bu çatışmaları sağlıklı bir şekilde yönetebilmek için duygusal farkındalık ve esneklik geliştirmek gerekir.

• Karar alma süreçlerinde zorlananlar: Hayatta önemli kararlar verirken belirsizlik, kaygı ve kararsızlık yaşamak doğaldır. Mental sağlık danışmanlığı, düşünce kalıplarını fark etmene, değerlerini keşfetmene ve kararlarını daha bilinçli bir şekilde alabilmene destek olur.

• Yaşam Geçişlerinde Destek Arayanlar

  Hayat, sürekli değişim ve dönüşüm içerir. Mezuniyet, kariyer değişikliği, iş kaybı, taşınma veya yeni bir hayat düzenine uyum sağlama süreci bazen beklenenden daha zorlayıcı olabilir. Bu tür geçiş dönemleri, belirsizlik ve duygusal dalgalanmalar yaratabilir, hatta kendinizi yönsüz veya sıkışmış hissetmenize neden olabilir. Mental sağlık danışmanlığı, bu değişimlere daha bilinçli ve esnek bir şekilde uyum sağlamana, içsel kaynaklarını keşfetmene ve süreci psikolojik olarak daha sağlıklı yönetmene destek olur.

Mental Sağlık Danışmanlığının Temel Özellikleri

• Sadece sorun çözmeye odaklanmaz:

  Kendi içsel gücünüzü keşfetmenizi ve uzun vadede psikolojik esneklik geliştirmenizi amaçlar.

• Öz farkındalığı artırır:

  Zor duygu ve düşüncelerle mücadele etmek yerine, onlarla esnek bir ilişki kurmanıza destek olur.

• Kendi kendinizi destekleme becerisi kazandırır:

  Danışmanlık süreci sona erdiğinde de size kalan bu becerilerle, hayatınızdaki yeni zorluklarla başa çıkabilirsiniz.

  
  

📌Peki, danışmanlık sürecinde nasıl bir yol izliyoruz?

Mental Sağlık Danışmanlığında Kullandığım Yöntemler

Danışmanlık sürecinde, psikoloji ve davranış bilimlerindeki güncel araştırmalara dayalı teknikleri kullanıyorum.Her danışanın ihtiyaçlarına ve güçlü yönlerine uygun kişiselleştirilmiş bir yol haritası belirliyorum. Bu sayede süreciniz, size özel ve hayatınızın dinamiklerine uyumlu hale geliyor.

İşte bu süreçte sıkça kullandığım bilimsel yaklaşımlar:

Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)

Zorlayıcı duygular ve düşünceler geldiğinde savaşmak yerine, onlarla barış içinde yaşamayı öğrenmenize destek olur. Aynı zamanda, sizin için gerçekten önemli olan değerler doğrultusunda harekete geçmenizi sağlar.

Güçlü Yönler Uygulamaları

Karakter güçlerinizi ve doğal potansiyelinizi keşfetmenizi sağlar.Bu güçlü yönleri iş ve özel hayatınızda daha fazla kullanarak, zorlandığınız anlarda bile kendinizi daha güçlü hissedersiniz.

Pozitif Psikoterapi

Sorun odaklı düşünmek yerine, hayatınızdaki olumlu kaynaklara, güçlü yönlerinize ve potansiyelinize odaklanmanızı sağlar. Psikolojik dayanıklılığınızı artırarak, karşılaştığınız zorluklarda daha sağlam durabilmenize yardımcı olur.

PERMA Wellbeing Modeli

Pozitif psikolojinin kurucusu Martin Seligman tarafından geliştirilen bu model, iyi oluş halinizi güçlendiren beş temel alana odaklanır:

• Pozitif Duygular

• Bağlılık

• İlişkiler

• Anlam

• Başarı

Bu alanları güçlendirmek, hayatınızda daha fazla tatmin ve mutluluk hissetmenize destek olur.

Öz-Şefkatli Farkındalık

Kendinizi sürekli eleştirmek yerine, nazik ve yargısız bir farkındalıkla yaklaşmayı öğrenirsiniz. Zor anlarda bile kendinize destek olmayı deneyimlersiniz.

Mental Sağlık Danışmanlığı Uzun Vadede Ne Tür Faydalar Sağlar?

Mental sağlık danışmanlığı, yalnızca günlük stresle baş etmeyi değil; uzun vadede psikolojik büyümenizi, farkındalığınızı ve esnekliğinizi güçlendiren, hayatınıza kalıcı dokunuşlar yapan bir süreçtir. Peki, bu sürecin hayatınıza kattığı uzun vadeli değişimler neler olabilir?

Özgüven Artışı ve Güçlü Hissetme

Değerlerinizi ve güçlü yönlerinizi fark ettikçe, hayatta hangi zorlukla karşılaşırsanız karşılaşın, altından kalkabileceğinize dair güveniniz artar. Daha sağlam adımlar atmaya başlarsınız.

Duygusal Esneklik ve Belirsizliğe Dayanıklılık

Hayat beklenmedik durumlarla dolu.Bu süreçte, değişime direnmek yerine, onunla birlikte hareket etmeyi öğrenirsiniz. Zorluklar karşısında daha hızlı uyum sağlarsınız, krizleri kişisel bir başarısızlık olarak görmek yerine, öğrenme fırsatlarına dönüştürebilirsiniz.

Stresle Sağlıklı Bir İlişki Kurmak

Stres tamamen yok olmaz; ama Kabul ve Kararlılık terapisi ve öz-şefkat temelli yaklaşımlar sayesinde, stresin sizi yönetmesi yerine, siz onu yönetmeye başlarsınız.

İlişkilerde Sağlıklı Sınırlar Çizmek

Kendi ihtiyaçlarınızı daha iyi tanıdıkça, “Hayır” demenin suçluluk yaratmadığını, aksine sizin için bir öz bakım aracı olduğunu fark edersiniz.Yıpratıcı ilişkilerle aranıza mesafe koyabilir, daha sağlıklı ve anlamlı bağlar kurarsınız.

Bilinçli ve Değerlerle Uyumlu Kararlar Almak

Hayat çoğu zaman otomatik tepkilerle akar gider. Bu süreçte, durmayı ve gerçekten size anlam veren değerleri dinleyerek karar almayı öğrenirsiniz. Yaşamınızı, başkalarının beklentileri yerine, sizin için önemli olan şeyler etrafında şekillendirmeye başlarsınız.

Öz-Şefkat Kazanmak

Hepimiz hata yaparız. Ama önemli olan bu hatalara nasıl yaklaştığımız. Mental sağlık danışmanlığı sürecinde, kendinizi acımasızca eleştirmek yerine, zorlandığınız anlarda bile kendinize destek olmayı öğrenirsiniz. Bu da hem ruh sağlığınızı hem öz güveninizi besler.

Daha Geniş Bir Davranış Repertuarına Sahip Olmak

Zorlandığımız durumlarda genellikle hep aynı tepkileri veririz. Ama süreç içinde, yeni düşünme ve davranış biçimleri geliştirdikçe, sıkıştığınızı sandığınız yerlerde bile farklı yollar bulabileceğinizi fark edersiniz. Daha yaratıcı ve esnek çözümler üretmeye başlarsınız.

Artan Yaşam Tatmini

Tüm bu değişimler birleştiğinde, hayatınızdaki zorlayıcı deneyimler bile gözünüzde başka bir anlam kazanır. Hayatı sadece “iyi günler” için değil, her haliyle kucaklamayı öğrenirsiniz.Bu da genel olarak daha anlam dolu bir yaşam sürmenize kapı açar.

Kısaca, mental sağlık danışmanlığı, sadece kriz dönemlerinde alınacak bir destek değil; günlük yaşamın stresiyle daha sağlıklı başa çıkmak, kendinizi daha iyi tanımak ve hayatınızı bilinçli şekilde yönlendirmek için güçlü bir yol arkadaşlığıdır. Bu süreçte, kanıta dayalı, bilimsel temelli yaklaşımlar kullanılarak, sadece anlık rahatlama değil; psikolojik dayanıklılığınızı artıracak uzun vadeli değişimler hedeflenir.

Kendi güçlü yanlarınızı keşfetmek, ilişkilerinizde sağlıklı sınırlar çizebilmek ve zihinsel esnekliğinizi geliştirmek istiyorsanız, mental sağlık danışmanlığı size yepyeni bir pencere açabilir.

Hayatınıza daha bilinçli, esnek ve tatmin edici bir yön vermek istiyorsanız, danışmanlık sürecini birlikte keşfedebiliriz.

Danışmanlık randevusu veya detaylı bilgi için benimle iletişime geçin!

Referanslar

1. Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (2012). Acceptance and Commitment Therapy: The Process and Practice of Mindful Change. Guilford Press.

2. Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1-25.

3. Kashdan, T. B., & Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30(7), 865-878.

4. Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification. Oxford University Press.

5. Govindji, R., & Linley, P. A. (2007). Strengths use, self-concordance and well-being: Implications for strengths coaching and coaching psychologists. International Coaching Psychology Review, 2(2), 143-153.